ABD’de federal hükümetin kapanmasının 10. gününde, Beyaz Saray’dan gelen açıklama, krizin boyutlarını bir kez daha gözler önüne serdi. Mahkeme belgelerine göre en az 4 bin 100 federal çalışanın görevine son verilmesi planlanıyor. Bu gelişme, mevcut hükümet krizinin şimdiye kadarki en ciddi adımı olarak değerlendiriliyor.
RIF’LER BAŞLADI
Bütçe ve Yönetim Ofisi (OMB) Direktörü Russ Vought, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, “RIF’ler başladı” ifadesini kullandı. “Reduction-in-force” (kadro azaltımı) anlamına gelen bu adım, federal kurumlarda büyük çaplı işten çıkarmaları başlatmış oldu.
OMB sözcüsü, işten çıkarılacak kişi sayısına dair net bir bilgi vermezken, Kaliforniya Kuzey Bölgesi Federal Mahkemesi’ne sunulan belgelerde en az 4 bin 100 çalışanın etkileneceği belirtildi.
HÜKÜMET KAPANDI
ABD Anayasası’na göre, hükümetin para harcayabilmesi için Kongre’nin her iki kanadı (Temsilciler Meclisi ve Senato) ile Başkanlık arasında bütçe üzerinde uzlaşma sağlanması gerekiyor. Ancak Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında 1 Ekim sonrası için gerekli olan geçici finansman yasası konusunda anlaşma sağlanamadı.
Cumhuriyetçilerin sunduğu geçici bütçe tasarısı Temsilciler Meclisi’nden geçse de Senato’da reddedildi. Bu gelişmenin ardından, 1 Ekim Çarşamba günü saat 00:01 itibarıyla ABD hükümeti, yaklaşık 7 yıl aradan sonra yeniden kapandı.
Yaklaşık 750 bin federal çalışan yani toplam iş gücünün yüzde 40’ı ücretsiz izne çıkarıldı. Güvenlik ve sağlık gibi “zorunlu” hizmetler kısıtlı şekilde devam ederken, birçok devlet kurumu faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı.
Ekonomistler, hükümetin kapalı kaldığı her hafta için ABD ekonomisinde yüzde 0,1 ila 0,2 oranında büyüme kaybı yaşanabileceğini ifade ediyor. Kısa vadeli kayıplar zamanla telafi edilebilse de, sürecin uzaması kalıcı zararlara yol açabiliyor.EN BÜYÜK DARBE EĞİTİM VE SAĞLIK BAKANLIKLARINA
Mahkemeye sunulan belgelerde, işten çıkarmaların hangi kurumları etkileyeceğine dair detaylı bilgiler de yer aldı. OMB danışmanı Stephen Billy’nin açıklamasına göre, şu kurumlar en fazla işten çıkarmaya sahne olacak:
-
Ticaret Bakanlığı: 315 kişi
-
Eğitim Bakanlığı: 466 kişi
-
Enerji Bakanlığı: 187 kişi
-
Çevre Koruma Ajansı (EPA): 20–30 kişi
-
Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığı (HHS): 1100–1200 kişi
-
Konut ve Kentsel Gelişim Bakanlığı: 442 kişi
-
İç Güvenlik Bakanlığı: 176 kişi
-
Hazine Bakanlığı: 1446 kişi
Toplamda 4 bin 152 ila 4 bin 262 pozisyonun ortadan kaldırılması bekleniyor.
Billy, bazı kurumların hâlâ ek işten çıkarmaları değerlendirdiğini, bazılarının ise hangi birimlerin kapatılacağına dair karar aşamasında olduğunu belirtti.
SENDİKALARDAN VE KONGRE'DEN SERT TEPKİ
Federal çalışan sendikaları ise bu kararı “yasadışı” ve “politik amaçlı” olarak nitelendirdi. Özellikle Eğitim Bakanlığı’ndaki ilköğretim ve ortaöğretim ofislerinde, yöneticiler dışındaki çalışanların neredeyse tamamının işten çıkarıldığı bildirildi.
Cumhuriyetçi Senatör Susan Collins de karara tepki göstererek, “Tamamen gereksiz bir hükümet kapanması yüzünden federal çalışanları kalıcı olarak işten çıkarmaya kesinlikle karşıyım” dedi.
*Cumhuriyetçi Senatör Susan Collins
BEYAZ SARAY:GEREKLİ VE YASAL BİR ADIM
Beyaz Saray ise kararın arkasında durarak, işten çıkarmaların “yasal, gerekli ve mali açıdan sorumlu” bir adım olduğunu savundu. Yönetim, bu hamlenin Senato’daki Demokratları 21 Kasım’a kadar geçici finansman yasasını onaylamaya zorlayacağını düşünüyor.
YARGI KARARI BEKLENİYOR
Federal çalışan sendikaları tarafından açılan davaya bakan Yargıç Susan Illston’ın, önümüzdeki günlerde işten çıkarmaların durdurulup durdurulmayacağına karar vermesi bekleniyor. Bu karar, krizin seyrini belirlemede kritik bir rol oynayabilir.