CNN'e konuşan kaynaklar , Trump yönetimindeki üst düzey enerji ve nükleer yetkililerin, Başkan Donald Trump'ı ülkenin nükleer silahlarını test etmeye devam etmekten caydırmak için önümüzdeki günlerde Beyaz Saray ve Ulusal Güvenlik Konseyi ile bir araya gelmeyi planladıklarını söyledi.
Enerji Bakanı Chris Wright, Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi Başkanı Brandon M. Williams ve ABD Ulusal Laboratuvarları yetkilileri, Trump'ın geçen ay öne sürdüğü gibi nükleer savaş başlığı testleri için silahları havaya uçurmanın makul olmadığını düşündüklerini Beyaz Saray'a bildirmeyi planlıyor. Konuya yakın iki kaynak, hassas bir konuyu görüşmek üzere isimlerinin açıklanmasını istemedi.
TRUMP’IN SOSYAL MEDYA MESAJLARININ ETKİSİ
Bu, Trump'ın ekim ayında sosyal medyada yaptığı ve Savunma Bakanlığı'na "diğer ülkelerin test programları nedeniyle" nükleer silahları test etme talimatı verdiği paylaşımın yarattığı olumsuzlukların son işareti.
Ancak Enerji Bakanlığı'na bağlı olan NNSA, bombaların yapımı, test edilmesi ve nükleer stokların muhafaza edilmesinden sorumlu federal kurumdur; Savunma Bakanlığı değil.
BEYAZ SARAY’DAN SAVUNMA
Beyaz Saray'dan bir yetkili, Perşembe günü yaptığı açıklamada, "Başkan Trump, diğer ülkelerin test programları nedeniyle Savaş Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı'na nükleer silahlarımızı eşit şartlarda test etmeleri talimatını verdi" ifadesini kullandı.
Beyaz Saray yetkilisi, "Tüm karar alma yetkisi Başkan'da olduğundan hiçbir şey değerlendirme dışı bırakılmadı" diye ekledi.
ENERJİ BAKANLIĞI’NDAN YALANLAMA
Enerji Bakanlığı sözcüsü Ben Dietderich, kurum yetkililerinin Beyaz Saray'ı testlere yeniden başlamaktan caydırmaya çalışacağı fikrine karşı çıktı.
Dietderich yaptığı açıklamada, "Trump yönetimi, nükleer denemeleri diğer ülkelerle eşit bir şekilde genişletmek için tüm seçenekleri araştırmaya devam ediyor" dedi.
ABD’DE TEST GEÇMİŞİ
ABD, günümüzde savaş başlıklarındaki patlayıcı nükleer malzeme hariç, nükleer silah sistemlerinin her parçasını test etmektedir. Son tam ölçekli nükleer silah testi ABD'de 1992'de yapılmış ve uygulama 1996'da eski Başkan Bill Clinton tarafından yasaklanmıştır.
PUTİN VE DİĞER ÜLKELERİN TESTLERİ
Trump'ın ABD'nin nükleer denemelere yeniden başlayabileceği yönündeki son önerisi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ekim ayında Moskova'nın Poseidon nükleer torpidosunu başarıyla test ettiğini övünerek söylemesinin ardından geldi.
Trump, yakın zamanda "60 Dakika" programına verdiği demeçte, "Test dememin sebebi, Rusya'nın test yapacağını duyurması" dedi. "Fark ettiyseniz, Kuzey Kore sürekli test yapıyor. Diğer ülkeler de test yapıyor," dedi ve ekledi: "Test yapmayan tek ülke olmak istemiyorum."
NNSA’NIN BEYAZ SARAY’A SUNACAĞI PLANA DAİR
Bir kaynağa göre, Beyaz Saray'da yapılacak toplantıda NNSA ve DOE yetkilileri, yönetime nükleer materyallerin patlatılmasını içeren "hiçbir test yapılmayacağını" söylemeye hazır olacak ve Beyaz Saray'ı herhangi bir şeyi havaya uçurmayı içermeyen uygulanabilir bir plana yönlendirmeye çalışacaklar.
Kaynak, yetkililerin bunun başkana NNSA'nın yaklaşımıyla uyumlu hale gelme fırsatı vereceğini umduğunu söyledi.
KARAR YETKİSİ TRUMP’TA
Ancak Trump, nükleer uzmanlarla aynı fikirde değilse bile testleri emretme yetkisine sahip.
NNSA sözcüsü yorum yapmayı reddetti. NNSA sözcüsü Mariza Smajlaj, CNN'e yaptığı açıklamada, "NNSA, özellikle nükleer güvenlik konularında, Beyaz Saray ile devam eden veya potansiyel özel görüşmeler hakkında yorum yapmıyor." dedi.
TRUMP’IN SON TALİMATLARI VE YÖNETİMDE KARIŞIKLIK
Trump, geçen ay Kore'de Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ile görüşmesinden birkaç dakika önce Truth Social'a verdiği demeçte, "Savaş Bakanlığı'na nükleer Silahlarımızı eşit şartlarda test etmeye başlaması" talimatını verdiğini söyledi.
Kaynaklar, NNSA'da Trump'ın ekim ayındaki ilk önerisinin kafa karışıklığıyla karşılandığını söyledi.
"Kimse bunun olacağını tahmin etmemişti" dedi içlerinden biri.
TESTLERİN NİTELİĞİNE DAİR BELİRSİZLİK
Trump'ın Enerji Bakanı Wright, bu ayın başlarında Fox News'e yaptığı açıklamada , ABD'deki nükleer denemelerin "sistem denemeleri" olduğunu ve "nükleer patlamalar olmadığını" söylemişti.
Bu hafta Beyaz Saray'dan üst düzey bir yetkili, başkanın ilk açıklamalarında tam olarak ne demek istediği sorulduğunda CNN'e, Trump'ın nükleer denemelere yeniden başlanması yönündeki çağrılarında "kasıtlı olarak muğlak" davrandığını söyledi.
KURUMLAR ARASI İLETİŞİM SORUNU
Yönetimden bir başka yetkili ise başkanın açıklamalarının nükleer bomba patlatmak yerine nükleer kapasiteli füzeler üzerinde daha fazla test yapmak isteği şeklinde algılandığını ileri sürdü. Trump'ın yorumları şimdiye kadar kurumun politikasını değiştirmedi: Nükleer silahların deneme amaçlı patlatılması konusunda herhangi bir plan yok.
CNN'e konuşan bir kaynak, yönetimden hiç kimsenin kurumdaki yetkililere Trump'ın yorumlarıyla tam olarak ne demek istediğini açıklamadığını söyledi.
NNSA’NIN TEKNİK MUHTIRASI
Kaynaklar CNN'e, NNSA yetkililerinin yakın zamanda Wright ve Williams için, süper bilgisayar bomba simülasyonları ve patlayıcı olmayan savaş başlıklarının test uçuşları da dahil olmak üzere, kurumun silahlarının güncel olduğundan emin olmak için yaptığı her şeyi özetleyen bir muhtıra hazırladıklarını söyledi.
Bu notta ayrıca, yönetimin Trump'ın önerdiği gibi NNSA'ya nükleer testlere geri dönmesi talimatı vermesi durumunda zaman çizelgesinin ne olacağı da belirtiliyor.
Bir kaynak, bilimsel olarak faydalı veriler elde etmek için en az 36 ay yeraltı testi yapılması gerektiğini, ancak federal hükümete çevreci veya diğer gruplar tarafından testleri geciktirmek veya durdurmak için dava açılması durumunda bu sürenin çok daha uzun olabileceğini söyledi.
NEVADA’DA TEST OLANAKLARI
Kaynak, "Sadece zemini sarsmak isteselerdi, bunu muhtemelen daha önce yapabilirlerdi, ancak testin siyasi sinyal vermenin ötesinde bir amacı olmazdı" dedi.
ABD nükleer denemelere geri dönerse, bu Nevada'da, yani nükleer silahları patlatmak için tasarlanmış tek yeraltı tesisinde gerçekleştirilecektir. Bu alan, uçsuz bucaksız bir çölde, federal topraklarda yer almaktadır, ancak eyalet hükümetinin de denemeleri onaylaması gerekecektir ki bu da bir başka çetrefilli konudur.
NÜKLEER TESTLERE KARŞI TOPLUMSAL DİRENÇ
Kaynak, "Nükleer malzemelerle eskisi gibi baş etmek konusunda devletler arasında büyük bir direnç var" dedi.
Nevada'da onlarca yıldır devam eden nükleer denemeler nedeniyle nükleer atıkların temizlenmesi sorunu da var. Denemeler, radyasyona maruz kalmaktan kanser gibi hastalıklara kadar, yakınlardaki rüzgâr altı toplulukları üzerinde yıkıcı sağlık etkilerine yol açtı.
UZMANLARIN ENDİŞELERİ
Kaynaklardan biri, ABD'nin Soğuk Savaş dönemindeki nükleer denemelerden elde ettiği "çok iyi veriler" nedeniyle silah testine gerek olmadığını söyledi.
ABD'nin nükleer denemelere yeniden başlaması durumunda Çin'in de bunu nükleer denemeler yapmak için bir bahane olarak kullanabileceği endişesi var. Çin , şu anda bunu yapmadığını söylüyor ve bu da küresel jeopolitik gerginliği artırıyor.
Uzmanlara göre, ne Pekin ne de Moskova onlarca yıldır nükleer savaş başlığı denemesi yapmadı. Trump yönetiminin Rusya ve Çin'in nükleer faaliyetleri hakkında kamuoyunda bilinenlerden daha fazla istihbarata sahip olup olmadığı sorusuna yanıt olarak, Trump'ın ilk döneminde ulusal güvenlik konuları da dahil olmak üzere Batı Kanadı'nda çalışan bir kişi CNN'e şunları söyledi: "Her iki ülkenin de nükleer savaş başlıklarını yer altında patlatıp bunu sessiz tutması zor olurdu. Böyle bir şey olmayacak."
