İzmir Bergama'daki Pergamon Antik Kenti'nde yer alan 'Kızıl Avlu', çevre düzenlemesi ve onarım sonrası ziyaretçilerini ağırlayacak. Roma döneminden kalan yapı, 2026'da açılacak ve hem Pagan hem Hristiyan hem de Museviler için önemli bir merkez oldu.
İzmir'in Bergama ilçesindeki Pergamon Antik Kenti'nde yer alan ve kırmızı tuğlalarından ötürü "Kızıl Avlu" olarak bilinen tapınak, çevre düzenlemeleri, koruma ve onarım çalışmalarının tamamlanmasının ardından ziyaretçilere kapılarını açacak.
UNESCO Dünya Miras Listesi'nde bulunan Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı'nda sürdürülen çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın "Geleceğe Miras" projesi kapsamında yıl boyunca ara verilmeden devam ediyor. Bu çerçevede, M.S. 2. yüzyılda Roma İmparatoru Hadrianus döneminde inşa edilen ve "Kızıl Avlu" adıyla bilinen tapınakta da çalışmalar başlatıldı.
Antik dönemlerde Mısır tanrılarına adanan bu tapınak, 5. yüzyılda Hristiyanlığın Anadolu'da yayılmasıyla birlikte kiliseye dönüştürüldü. Cumhuriyet'in ilk yıllarından itibaren ise yapının yuvarlak kulelerinden biri Kurtuluş Camisi olarak hizmet veriyor.
Selinus Nehri üzerinde yer alan tapınak, yapı ve düzenlemesiyle antik çağda benzeri olmayan bir kutsal alan olarak kabul ediliyor. Ziyarete kapalı olan bu kutsal alanda, şu anda karşılama merkezi, çevresel düzenlemeler, koruma ve onarım çalışmaları, yürüyüş yolları ve gece müzeciliğine özel altyapılar oluşturuluyor.
"Ziyaretçiler yeni ve düzenli bir alan görecekler"
Projenin koordinatörü ve kazı başkanı olan Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Yusuf Sezgin, AA muhabirine, Kızıl Avlu'da çalışmaların 2025 yılı Mart ayında başladığını aktardı.
Sezgin, tapınağın Roma çağından bu yana korunabilmiş en önemli anıtlardan biri olduğunu ve "Kızıl Avlu'nun 2026'da ziyarete açılmasını planladıklarını, ziyaretçilerin yepyeni ve oldukça düzenli bir alanla karşılaşacaklarını" belirtti.
Bina kırmızı tuğlalarla anılmakla birlikte antik dönemde mermerle kaplı olduğuna dikkat çeken Sezgin, "Gözle görülen tuğla bölümü aslında yapının çekirdeğini oluşturmakta. Dış cephe, hatta çatısı bile mermer kaplıydı. Uzaktan bakıldığında devasa bir mermer kütle izlenimi veriyordu." dedi.
Çok katmanlı kutsal alan
Sezgin, tapınağın Roma dışındaki en büyük kutsal alanlardan biri olduğunu vurgulayarak şöyle devam etti:
"Dini önemini hiçbir zaman yitirmemiş. Roma döneminde Pagan inancı için kullanılmış. Hristiyanlığın 5. yüzyılda Anadolu'da yayılmasıyla kiliseye dönüştürülmüş. Neflere ayrılarak yeniden düzenlenmiş. İncil'de bahsedilen ilk yedi cemaatten birisi de muhtemelen burada yer alıyor çünkü daha büyüğü yok."
Kutsal alanın bir ucunda bir sinagog bulunuyor. Yani hem Paganlar, hem Hristiyanlar hem de Museviler için büyük önem taşıyan bir mekan. Daha da ilginç olanı, ana tapınağın iki yanında yuvarlak büyük kuleler mevcut. Bu kulelerden biri Cumhuriyet'in ilk yıllarında inşa edilmiş olan Kurtuluş Camisi olarak kullanılmakta."
Sezgin, yaklaşık 270 metre uzunluğunda ve 100 metre genişliğindeki bu kutsal alanın doğu ucundaki tapınağın 60 metre uzunluğunda ve 10 metre genişliğinde olduğunu, duvarların ise 25 metre yüksekliğe sahip olduğunu belirtti.
Mimari plan ve düzenleme bakımından benzersiz bir yapı olduğuna dikkat çeken Sezgin, "Muhtemelen Anadolu'da bu tür tuğla yapı geleneği olmadığından, hem mimarlar hem de işçiler Roma'dan getirilmiş olmalı." diye ekledi.
Sezgin, "Kızıl Avlu, Bergama'nın belki de en önemli kültürel miraslarından biri olarak değerlendirilebilir. Burada gerçekleştirdiğimiz onarım, koruma ve çevre düzenleme çalışmalarıyla yapıyı gelecek kuşaklara miras bırakmak istiyoruz." ifadelerini kullandı.