Avrupa’da kamuoyunun büyük bölümü, devlet emeklilik sistemlerinin yakın gelecekte sürdürülemez hale geleceğine inanıyor. Buna rağmen, emeklilik yaşının yükseltilmesi gibi temel reform adımlarına destek oldukça zayıf kalıyor.

Nüfusun yaşlanması ve doğurganlık oranlarının düşmesi, çalışanların emeklileri finanse ettiği “öde ve çalış” modelini ciddi baskı altına alıyor. Refah devletinin temel taşlarından biri olan bu sistem, birçok ülkede alarm veriyor.

HALK SİSTEMİN ÇÖKECEĞİNE İNANIYOR

YouGov’un Fransa, Almanya, İspanya, İtalya, Polonya ve Birleşik Krallık’ta yaptığı ankete göre, devlet emeklilik planlarının hâlihazırda karşılanamaz olduğunu düşünenlerin oranı İtalya, Fransa, Almanya ve İspanya’da yüzde 52 ile 61 arasında değişiyor. Polonya’da bu oran yüzde 45, İngiltere’de ise yüzde 32 seviyesinde.

Geleceğe yönelik beklentiler daha da karamsar. Altı ülkenin tamamında katılımcıların yüzde 49 ila 66’sı, bugün 30’lu ve 40’lı yaşlarda olanların emekli olduklarında sistemin tamamen sürdürülemez hale geleceğini düşünüyor.

EMEKLİLER DAHA İYİMSER, ÇALIŞANLAR DAHA ENDİŞELİ

Emekliler, sistemin finansmanı konusunda çalışanlara kıyasla daha umutlu. Özellikle İngiltere’de dikkat çekici bir fark var. Emekli olmayanların yalnızca yüzde 27’si devlet emekliliğinin karşılanabilir olduğunu düşünürken, emeklilerde bu oran yüzde 62’ye çıkıyor.

Buna karşın, emekli maaşlarının yetersiz olduğu görüşü neredeyse ortak bir kanı haline gelmiş durumda. Tüm ülkelerde çoğunluk, emeklilere ödenen miktarın çok düşük olduğunu belirtirken, bu görüş emekliler arasında daha da güçlü dile getiriliyor.

REFORMA DESTEK SINIRLI

Anket, emeklilik sistemini daha uygun hale getirmek için gündeme gelen reform önerelerine karşı ciddi bir direnç olduğunu ortaya koyuyor. Emeklilik yaşının yükseltilmesi, emekli maaşlarının düşürülmesi ve çalışma çağındaki nüfusa daha fazla vergi yükü getirilmesi fikirleri geniş kesimler tarafından reddediliyor.

Emeklilik yaşının artırılmasına karşı çıkış özellikle güçlü. Almanya’da katılımcıların yüzde 65’i, Fransa’da ise yüzde 47’si mevcut emeklilik yaşının yükseltilmesine karşı olduğunu belirtiyor. Fransa’da çoğunluk 62 yaşta emekliliği savunurken, İngiltere ve İtalya’da 65 yaş öne çıkıyor.

ZENGİN EMEKLİ TARTIŞMASI VE ALTERNATİFLER

Emekli maaşlarının düşürülmesine yönelik muhalefet ise daha da sert. Almanya’da bu seçeneğe karşı çıkanların oranı yüzde 81’e ulaşıyor. Buna karşın, çalışanların özel veya işyeri emeklilik planlarına zorunlu katkı yapması fikri, özellikle İngiltere’de sınırlı da olsa destek buluyor.

İtalya’da ise daha varlıklı emeklilere ek yük getirilmesi önerileri öne çıkıyor. Katılımcıların yüzde 66’sı, düşük gelirli emekliler için daha iyi maaş sağlanması amacıyla zengin emeklilere daha yüksek vergi uygulanmasını destekliyor.

Genel tablo, emekliler ile çalışma çağındaki nüfus arasında belirgin bir çıkar çatışmasına işaret ediyor. Her iki grup da reformlara, kendi ekonomik pozisyonları üzerinden yaklaşıyor.