Türkiye'nin jeolojik geçmişine ışık tutan heyecan verici keşif Bingöl'den geldi. Bingöl Üniversitesi akademisyenlerinin dikkati, Şaban köyü kırsalındaki dağlık alanda saklı duran milyonlarca yıllık tarihi gün yüzüne çıkardı.
KÖY GEZİSİNDE FARK EDİLDİ
Keşfin hikayesi, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Nebi Butasım'ın kendi köyü olan Şaban köyünde yaptığı gezintilerle başladı.
Başlarda sıradan bir taş ve kaya parçasını andıran bu kalıntıların yakından gözlemlendiğinde midye ve deniz yıldızı gibi çeşitli kabuklu canlılara benzediği fark eden Butasım, köy sakinlerinin yıllardır bölgede gördükleri ancak tarihini bilmedikleri bu taşları kayıt altına almak istedi.
Butasım, bölgeden aldığı örnekleri üniversitedeki yerbilim uzmanlarına gösterdi.
"BURASI BİR ZAMANLAR DENİZDİ"
Akademisyenlerce yapılan ilk incelemede kalıntıların yaklaşık 50 milyon yıl önce sıcak ve sığ denizlerde yaşayan canlılara ait fosiller olduğu tespit edildi.
Butasım ile Bingöl Üniversitesi Enerji, Çevre ve Doğal Afet Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü, jeolog, Dr. Öğr. Üyesi Kenan Akbayram, fosillerin bulunduğu alana giderek mercan, kabuklu ve mikroskobik deniz canlısı fosillerinin izini sürdü.
Bölgede milyonlarca yıl önce bazı sığ ve sıcak denizlerin bulunduğunu, bu denizlerde mercanların yaşadığını belirten Akbayram, mercanların zaman içerisinde fosilleşerek taş haline geldiğini ifade etti.
Akbayram, Şaban köyü civarında yaptıkları incelemelerde çok güzel fosil oluşumları tespit ettiklerini anlatarak, bölgedeki bazı büyük kayaların içerisinde de çok fazla deniz kabuklusu ve mercan fosili tespit ettiklerini kaydetti.
Alanda çok güzel korunmuş deniz kabuklularının fosilleri olduğunu, bunların büyüklüklerinin değiştiğini, leblebi boyutundan madeni para boyutuna kadar fosillerin olduğunu dile getiren Akbayram, şunları söyledi:
"Çok sayıda mercan resifi (denizlerin sığ yerlerinde, binlerce yıl boyunca, sert mercanların birikmesiyle oluşur) var, taşlaşmış mercanlar var. Çok sayıda da kırılmış, parçalanmış kabukluların yığılması halinde oluşmuş bazı başka fosil oluşumları var. Deniz canlılarının kayaların içerisinde fosilleşmiş olarak bulunması bu dağlık bölgenin bir zamanlar denizlerle kaplı olduğunu bize anlatıyor. Bu alanın milyonlarca yıl öncesine ait olduğu kesin. Fosillerin incelemesini laboratuvarda yapıp, buradaki denizin yaşını ortaya koyacağız."
"JEOPARK OLMALI"
Akbayram, yaz mevsiminde çok daha ayrıntılı bir araştırma yapacaklarını, daha fazla türde fosil bulma olasılığının yüksek olduğunu dile getirerek, "Buradaki mercan fosillerinin ve diğer deniz kabuklularının fosillerinin günümüzden 50 milyon yıl öncesine ait olduklarını düşünüyoruz." ifadesini kullandı.
Doç. Dr. Nebi Butasım da Şaban köyünün aynı zamanda memleketi olması nedeniyle sanat tarihçisi olarak bölgede yıllardır turistik geziler düzenlediklerini ve bilimsel çalışmalar yaptıklarını söyledi.
Fosilleri akademisyenlere gösterdiğinde yaklaşık 50 milyon yıl öncesine ait olduğuna dair bilgi aldığını anlatan Butasım, "Kenan Akbayram hocamızla burada bilimsel yüzey araştırmaları yaptık ve gerçekten de çok fazla fosil olduğunu fark ettik. İlgili kurumlardan bu bölgenin jeopark veya sit alanı ilan edilmesini istiyoruz. Gençlerimiz için bilim 50 milyon yıllık bir geçmişi ve tarihi görmeleri açısından güzel etkinlikler yapılabileceğini düşünüyoruz." diye konuştu.
