Bloomberg’e konuşan kaynaklara göre Türkiye, Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemlerini geri vermeyi değerlendiriyor.
Bu adımın, Ankara’nın 2019’da çıkarıldığı ABD liderliğindeki F-35 savaş uçağı programına yeniden katılmasının önünü açabileceği belirtiliyor.
ERDOĞAN–PUTİN GÖRÜŞMESİNDE S-400 GÜNDEMİ
Habere göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen hafta Türkmenistan’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede S-400 konusunu gündeme getirdi. Bu temasın, iki ülke yetkilileri arasında daha önce yapılan görüşmelerin ardından gerçekleştiği ifade ediliyor.
Bloomberg, Türk yetkililerin konuya ilişkin yorum yapmaktan kaçındığını, Kremlin’in ise liderler arasındaki görüşmede böyle bir talebin dile getirilmediğini savunduğunu aktardı.
WASHINGTON’DAN YENİ BASKI
Girişimin, Washington’dan Türkiye’ye S-400 sistemlerinden vazgeçmesi yönünde artan baskılarla eş zamanlı olduğu belirtiliyor. Erdoğan, eylül ayında ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray’da yaptığı görüşmede S-400’leri ve Türkiye’nin F-35 programına yeniden katılma isteğini gündeme getirmişti.
ABD’nin Türkiye Büyükelçisi ve Trump’a yakınlığıyla bilinen Tom Barrack da bu ayın başında Ankara’nın füzelerden vazgeçmeye yaklaştığını ve sorunun dört ila altı ay içinde çözülebileceğini söylemişti.
YAPTIRIMLAR VE F-35 HESABI
Türk yetkililere göre S-400’lerin kaldırılması, ABD’nin Türkiye’nin savunma sanayisine uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını ve F-35 başta olmak üzere gelişmiş ABD askeri teknolojilerine yeniden erişimi mümkün kılabilir. Türkiye’nin üst düzey bir diplomatı da yaptırımların yakında kalkmasını beklediklerini dile getirdi.
MİLYAR DOLARLIK GERİ ÖDEME TALEBİ
Bloomberg’e konuşan ve isimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklara göre Türkiye, S-400’ler için ödediği milyarlarca doların geri ödenmesini de talep ediyor.
Masadaki seçeneklerden birinin, bu tutarın Türkiye’nin Rusya’dan yaptığı petrol ve doğalgaz ithalatına mahsup edilmesi olduğu ifade ediliyor. Ancak bu tür bir düzenlemenin ayrı müzakereler gerektireceği belirtiliyor.
NATO’NUN GÜVENLİK ENDİŞESİ
NATO, Rus yapımı S-400 sisteminin Batı menşeli savaş uçaklarıyla birlikte kullanılmasının Moskova’ya hassas istihbarat toplama imkânı sağlayabileceği uyarısında bulunmuştu. Türkiye ise sistemi aktif olarak kullanmadığını savunuyor.
TÜRKİYE–RUSYA–ABD DENGESİ
Türkiye, NATO’nun ABD’den sonra en büyük ikinci ordusuna sahip. Ancak Rusya ile yakın ilişkileri nedeniyle müttefiklerinden sık sık eleştiri alıyor. Erdoğan ise Türkiye’nin dengeli bir dış politika izlediğini vurguluyor.
Bu yaklaşım, Ankara’nın Rusya’nın Ukrayna’yı işgali konusundaki tutumuna da yansıyor. Türkiye, Moskova’ya yaptırım uygulamazken, Boğazlardan askeri gemilerin geçişini sınırlandırdı ve Ukrayna’ya silah desteği verdi. Erdoğan’ın hem Trump hem de Putin ile doğrudan iletişim kanallarını sürdürmesi de dikkat çekiyor.
F-35 PROGRAMINDAN ÇIKARILMIŞTI
ABD, 2019’da Türkiye’yi F-35 programından çıkarmış, 2020’de ise Amerika’nın Düşmanlarına Karşı Yaptırımlar Yasası kapsamında yaptırımlar uygulamıştı. Lockheed Martin tarafından üretilen F-35, dünyanın en gelişmiş savaş uçaklarından biri olarak kabul ediliyor ve uçak başına maliyeti 100 milyon doları aşıyor.