Biruni Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlisi, Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Jülide Kesebir, teknolojinin günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası olduğunu söylerken, bu durumdan ötürü çocukların da erken yaşta ekranlarla tanıştıklarını belirtti. Bu durumun dil açısından riskler taşıdığını söyleyen Kesebir, bununla birlikte konuşmanın ve sözcük dağarcığı gelişiminin beklenenden yavaş gelişeceğinin altını çiziyor:
“Kanada'da yapılan bir araştırmada, günde 3 saat ve üzeri ekrana maruz kalan çocuklarda, dil gecikmesi riskinin anlamlı düzeyde arttığı ortaya konuldu. Mobil cihaz kullanımına ilişkin araştırmalarda da çarpıcı sonuçlara ulaşıldı. Her 30 dakikalık günlük mobil ekran artışının, 18 aylık çocuklarda ifade edici dil gecikmesi riskini yaklaşık 2-3 kat artırdığı görülüyor. 'Biraz daha çizgi film izlesin.' denilen her ek sürenin bile olumsuz etkisi olabiliyor.”
Uzun süreli ekran kullanımının, çocuklarda kelime öğrenme güçlüğünün yanı sıra dikkat dağınıklığı ve oyunda sürdürülebilirlik sorunlarını birlikte tetikleyebileceğine işaret eden Kesebir, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Uzun süre ekrana maruz kalan çocuklar göz teması kurmakta, karşılıklı sohbet başlatıp sürdürmekte, jest ve mimiklerle kendini ifade etmekte ve oyuna sözel katılmakta güçlük yaşayabiliyor. Ekran süresi arttıkça, çocuğun doğal etkileşim zamanı azalıyor ve bu da dil gelişiminin tüm bileşenlerini olumsuz etkiliyor.”
EKRAN KULLANIMI MÜMKÜN OLDUĞUNCA SINIRLANDIRILMALI
2 yaş altı çocuklarda ekran kullanımının mümkün olduğunca sınırlandırılması gerektiğinin altını çizen Biruni Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlisi, Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Jülide Kesebir, “2-5 yaş arası çocuklarda ekran süresi günde yaklaşık 1 saatle sınırlandırılmalı ve ebeveyn eşliğinde izlenmeli. Yemek saatleri, uyku öncesi dönem ve ortak oyun zamanlarının ekransız alanlar olarak korunması, arka planda sürekli açık televizyon ve tablet kullanımından kaçınılması gerekiyor” tavsiyelerinde bulundu.
Ailelerin böyle durumlarda gecikmeden bir uzmana başvurmaları gerektiğini vurgulayan Kesebir, dikkat edilmesi gereken noktaları sıralıyor;
- “18’inci ayda hiç anlamlı sözcük yoksa,
- 24’üncü ayda 50’den az sözcük kullanılıyorsa,
- 30-36 ayda iki sözcüklü basit cümleler kurulamıyorsa,
- Söylenenleri anlamakta güçlük yaşıyor veya ismine dönüp bakmıyorsa,
- Gerçek insan etkileşimine ilgi azalmışsa, dil ve konuşma terapistine başvurulmalı.”