Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) tarafından yayımlanan "Küresel Borç Monitörü" raporu, dünya ekonomisinin borçluluk seviyesine ilişkin çarpıcı veriler ortaya koydu. Rapora göre, toplam küresel borç, yılın ilk üç çeyreğinde 26,4 trilyon dolardan fazla bir artış göstererek üçüncü çeyrek sonunda yaklaşık 346 trilyon dolara ulaşarak yeni bir rekor seviyeye çıktı. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 327,5 trilyon dolar olarak kaydedilmişti. Toplam borcun küresel gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı ise bu dönemde yüzde 310 seviyesine yükseldi.
GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN EKONOMİLERDE REKOR SEVİYELER
Küresel borçtaki bu keskin yükseliş, özellikle kamu borçlanmasındaki artışın etkisiyle hem gelişmiş ekonomilerde hem de gelişmekte olan piyasalarda borçların yeni rekor düzeylere ulaşmasına neden oldu. Toplam borcun büyük çoğunluğu, küresel ekonominin devleri olan ABD ve Çin'de yoğunlaşmaya devam ediyor. Ancak genel artışın önemli bir bölümü gelişmiş ekonomilerden kaynaklandı. Gelişmiş ülkelerin toplam borcu yılın üçüncü çeyreğinde 230,6 trilyon dolar olarak hesaplanırken, gelişmekte olan ekonomilerdeki toplam borç ise 115,1 trilyon dolara ulaştı. ABD'nin yanı sıra Fransa, Almanya ve İngiltere gibi büyük ekonomilerde de önemli borç artışları kaydedildi. Gelişmekte olan ülkeler cephesinde ise Çin'i takiben en büyük borç artışları Brezilya, Rusya, Polonya ve Meksika'da gözlendi.
KÜRESEL BORÇ ARTIŞI KAMU SEKTÖRÜNDE YOĞUNLAŞIYOR
Rapor, küresel borcun bileşenlerindeki değişimleri de detaylandırdı. Yılın üçüncü çeyreği itibarıyla küresel hane halkı borçları 64 trilyon dolara, finansal olmayan şirket borçları 99,3 trilyon dolara, kamu borçları 105,8 trilyon dolara ve bankalar gibi finansal kuruluşlara ait borçlar 76,6 trilyon dolara yükseldi. GSYH'ye oranlar bazında bakıldığında ise hane halkı, finansal olmayan şirket ve finansal sektör borçlarının oranları geçen yılın aynı dönemine göre bir miktar geriledi. Bu dönemde hane halkı borçlarının oranı yüzde 58'den yüzde 57,3'e, finansal olmayan şirket borçlarının oranı yüzde 88,9'dan yüzde 88,5'e ve finansal sektör borçlarının oranı yüzde 70,2'den yüzde 69,3'e düştü. Ancak kamu borçlarının GSYH'ye oranı yüzde 93,4'ten yüzde 95,4'e yükseldi. Bu durum, küresel borç artışının esas olarak kamu sektöründe yoğunlaştığını gösteriyor. Kamu borçlarındaki en büyük artışların Çin ve ABD'de gerçekleştiği, bu ülkeleri Fransa, İtalya ve Brezilya'nın takip ettiği belirtildi.
TÜRKİYE'DE BORÇ ORANLARI: KAMU BORCU YATAY SEYRETTİ
Raporda Türkiye'deki borçların GSYH'ye oranları da incelendi. Buna göre, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla hane halkı borçları yüzde 9,8'den yüzde 10'a hafifçe yükseldi. Finansal olmayan şirket borçları yüzde 39,2'den yüzde 38,5'e ve finansal sektör borçları yüzde 17,6'dan yüzde 17,5'e geriledi. Türkiye'de dikkat çeken bir diğer nokta ise kamu borçlarının GSYH'ye oranının yüzde 27,7 düzeyinde yatay seyretmesi oldu. Türkiye'nin borçluluk oranları, küresel ortalamalara göre daha düşük seviyelerde kalmaya devam etti.