İktisatçı Mahfi Eğilmez, “Asgari Ücret Hesabının Doğrusu” başlıklı yazısında, 28 bin 75 TL olarak belirlenen 2026 yılı asgari ücretine yönelik hesaplamaları incelerken, enflasyonla mücadelenin bu veriler ışığında yine ücretliler ve emeklilerin üzerine yüklendiğini belirtiyor. Eğilmez, asgari ücretlilerin enflasyon hedeflerine yönelik yapılan zamlarla kayıplarını hesaplarken, şu şekilde değerlendirmede bulunuyor:
2025 yılı ortalama enflasyonu (TÜİK, TÜFE ya da manşet enflasyon hesaplamasına göre) yüzde 35,91 olarak hesaplandı. Yine TÜİK manşet enflasyon yılsonu enflasyon oranı yüzde 30 olarak tahmin ediliyor. Aralık ayında hesaplanan kira artış oranı yüzde 35,91. Buna göre kira süresi aralık ayında dolan kiracılara 2026 yılı için yüzde 35,91 kira artışı yapılabilecek. TÜRK-İŞ’in hesabına göre Kasım 2025 itibarıyla açlık sınırı (4 kişilik bir aile için) 29.828 lira olarak belirlendi. Aralık aynı da katarsak bu sınır tahminen 30.500 lira olacak. 2025 yılı başında asgari ücret (net) 22.104 lira olarak belirlenmişti. 2026 yılı için asgari ücret 28.075 lira olarak açıklandı.
ASGARİ ÜCRETİN YÜZDE 60’A YAKINI KİRAYA GİDECEK
BETAM (Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi) araştırmasına göre Türkiye genelinde konut kira bedeli m2 için 240,5 liradır. 4 kişilik asgari ücretli bir ailenin 60 m2 bir konutta oturduğunu varsayarsak kirası 14.430 lira olarak ortaya çıkar. Bu kira bedeli bu hesaba göre 2026 yılında (14.430 x 1,3591 =) 16.391 lira olacak. Demek ki asgari ücretin (16.391 / 28.075 =) yüzde 60’a yakını kiraya gidecek.
Bu veriler çerçevesinde asgari ücret 2025 yılında ortalama olarak yüzde 35,91 oranında satın alma gücü kaybına uğramış görünüyor. Bu oranı 2025 yılı asgari ücretine uygularsak 2025 başındaki asgari ücretin satın alma gücü kaybını gidermek için 2026 yılı asgari ücretin bazının (22.104 x 1,3591 =) 30.041 lira olması gerekirdi. Yalnızca yılsonundaki enflasyonu esas alsak bile söz konusu kaybı gidermek için (22.104 x 1,30 =) 28.735 lira baz alınmalıydı.
İŞTE ALTERNATİF HESAPLAMALAR
Aşağıdaki tabloda eldeki verileri ve gelecek yıl için enflasyon tahminini (OVP’deki tahmini) kullanarak iki farklı hesaplama yaptık. İlki 2025 yılındaki satın alma gücü kaybının yılsonundaki 12 aylık enflasyona eşit olduğu, ikincisi 2025 yılındaki satın alma gücü kaybının yıllık ortalama enflasyon oranı kadar olduğu varsayımına dayanıyor.
TABLODAKİ HESAPLAMALARI NELER?
2025 başında 22.104 lira olan asgari ücret yıl süresince enflasyon nedeniyle yılın başındaki satın alma gücünü kaybetmiş bulunuyor. 2025 yılsonu manşet enflasyonun geldiği düzeyi esas alırsak bu kayıp yüzde 30 olur. Buna göre asgari ücreti 2025 başındaki satın alma gücüne döndürebilmek için yılın başındaki 22.104 liralık asgari ücreti yüzde 30 artırmak gerekir ki o zaman (22.104 x 1,30 =) 28.735 liraya ulaşırız.
2026 yılına daha girmeden kiralar artacağı ve yıl içinde fiyatlar da artacağı için 2026’da da satın alma gücü kaybı yaşanacaktır. Bunu da en iyimser haliyle OVP’deki yılsonu enflasyon tahminiyle gidermeye çalışırsak (28.735 x 1,16 =) 33.333 liralık bir asgari ücrete ulaşırız. Bu hesaba göre 28.075 liralık asgari ücret hesabı olması gerekenden 5.258 lira düşük açıklanmıştır. Aynı hesabı yıllık ortalama enflasyon oranlarını alarak yaparsak açıklanması gereken asgari ücret 35.344 lira olarak bulunur. Buna göre açıklanan ile hesaplanan arasındaki fark 7.269 liraya çıkar.
“BU YILIN AÇLIK SINIRININ BİLE ALTINDA”
Açıklanan 28.075 liralık asgari ücret mevcut açlık sınırının altındadır. 2026 yılı içinde açlık sınırının, OVP’deki yılsonu enflasyon tahmini olan yüzde 16 düzeyinde artacağını varsaysak bile (30.500 x 1,16=) 35.380 liralık bir düzeye ulaşacağını hesaplayabiliriz. Bu durumda asgari ücret hesabında ancak tablodaki 6. Sıradaki hesaplamayla açlık sınırının altına düşülmeyeceğini görebiliriz. Özetle söylemek gerekirse açıklanan asgari ücret bırakın gelecek yıldaki açlık sınırını bu yılın açlık sınırının bile altında kalmış, enflasyonun çözümü bir kez daha ücretliler ve emeklilerin üzerine yüklenmiştir.
