Her yıl aralık ayının sonuna doğru Türkiye'de ve dünyada en çok merak edilen konulardan biri, Noel ve yılbaşı kutlamaları arasındaki farklar oluyor. Birbirine yakın tarihlerde gerçekleşen bu iki önemli gün, özellikle Noel kültürüne uzak toplumlarda sıkça karıştırılabiliyor. İşte tarihsel kökenlerinden günümüz geleneklerine kadar Noel ve yılbaşı hakkında bilmeniz gereken tüm detaylar.
Dünyanın birçok ülkesinde Hristiyanlar, 24 Aralık’ı 25 Aralık’a bağlayan gece Noel Bayramı’nı kutlamaya hazırlanırken, yılbaşı ile Noel arasındaki fark yeniden gündeme geliyor. Tarihlerin birbirine yakın olması nedeniyle her yıl benzer tartışmalar yaşanırken, bu iki kavramın sıkça karıştırılması dikkat çekiyor. Özellikle Türkiye’de, yılbaşı kutlamalarının Noel ile ilişkilendirilip ilişkilendirilmediği merak ediliyor.
Miladi takvimin başlangıcı olan yılbaşı ile dini bir bayram olan Noel’in kökenleri, anlamları ve kutlanış biçimleri arasındaki farklar kamuoyunda sıkça araştırılıyor. Peki, yılbaşı ve Noel aynı şey mi, yoksa birbirinden tamamen farklı anlamlar mı taşıyor?
NOEL BAYRAMI NEDİR VE NE ZAMAN KUTLANIR?
Noel, Hristiyan dünyasında Hz. İsa'nın doğumunun kutlandığı geleneksel bir bayramdır. Çoğu Hristiyan 24 Aralık'ı 25'ine bağlayan gecede Noel'i kutlar. Bazı ülkelerde kutlamalar 26 Aralık akşamına kadar sürer. Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodoksları, Noel'i Jülyen takvimine göre 6 Ocak'ta kutlamaktadır. Noel'in kökeninde antik çağlardaki pagan ve Roma kış festivalleri olan "Yule" ve "Saturnalia" bayramları yatmaktadır. Roma İmparatorluğu döneminde halkın Hristiyanlığı benimsemesini kolaylaştırmak amacıyla bu pagan festivalleri dini bir bayrama dönüştürülmüştür.
NOEL BABA EFSANESİ VE KÖKENİ
"Noel Baba", 24 Aralık gecesi çocuklara gizlice hediye bıraktığına inanılan efsanevi bir figürdür.
-
Sinterklaas Hikayesi: Noel Baba efsanesi, köken olarak Piskopos Nikola’yı konu alan Hollandalı "Sinterklaas" hikayesine dayanmaktadır.
-
İskandinav Etkisi: Uslu duran çocuklara hediye getirme geleneği ise İskandinav mitolojisindeki Tanrı Odin'den gelmektedir.
-
Modern Görünüm: Günümüzde kırmızı elbiseli, beyaz sakallı ve sevimli bir figür olarak resmedilen Noel Baba, dini bağlamından büyük ölçüde arınarak evrensel bir simge haline gelmiştir.
YILBAŞI KUTLAMALARI NEREDEN GELİYOR?
Yılbaşı, sadece yeni bir yılı karşılamak amacıyla kutlanan ve dini bir nitelik taşımayan evrensel bir kutlamadır.
-
Julius Sezar Dönemi: Yeni yıl kutlama geleneği, M.Ö. 46 yılında Roma lideri Julius Sezar tarafından başlatılmıştır.
-
Miladi Takvim: Dünyada en yaygın kullanılan Miladi takvime göre yılın ilk günü 1 Ocak olarak belirlenmiştir.
-
Kutlama Amacı: 31 Aralık'ı 1 Ocak’a bağlayan gece yapılan kutlamaların temel amacı, gelecek yılın bolluk, şans ve umut getirmesini dilemektir.
NOEL VE YILBAŞI ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR
İki kavramın sıkça karıştırılmasının en büyük nedeni, kutlama tarihlerinin birbirine çok yakın olmasıdır. Ancak aralarında belirgin farklar bulunur. Noel dini bir doğum günü kutlamasıyken; yılbaşı, takvim yılının değişmesini simgeleyen seküler bir başlangıçtır. Noel esas olarak 25 Aralık'ta, yılbaşı ise 1 Ocak'ta kutlanır. Günümüzde Noel, Hristiyan olmayanlar tarafından da hediye alışverişi odağında kutlanan küresel bir festivale dönüşmüş olsa da, kökenindeki dini temeller onu yılbaşından ayırır.
