Yüzyılın Konut Projesi’ne başvurular çok yoğun başladı. Türkiye’nin 81 ilinde 500 bin sosyal konutun inşa edileceği projeye ilk gün 936 bin 159 vatandaş başvurdu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, “Her başvuru, vatandaşımızın devlete duyduğu güvenin bir göstergesi. Milletimizin bu ilgisini en sağlam ve modern konutlarla karşılayacağız” dedi.

Yurtdışında da Türkiye’deki Konut Projesi’ne benzer özellikler taşıyan büyük konut projeleri mevcut. Sistem olarak birebir olmasa da, benzer yaklaşımlar ve uygulamalar görülüyor.

1. İSVEÇ-MİLYON EV PROGRAMI (MILJONPROGRAMMET)

İsveç’te 1965-1974 yılları arasında hayata geçirilen Milyon Ev Programı (Miljonprogrammet), savaş sonrası konut sıkıntısını gidermek ve yaşam standartlarını yükseltmek amacıyla on yıl içinde yaklaşık bir milyon konut inşa etmeyi hedefleyen dev bir devlet programıydı.

Seri üretim ve prefabrik beton panellerle gerçekleştirilen projede, 5-10 katlı apartman blokları, uzun levha bloklar ve kooperatif mülkiyetli kiralık daireler bir arada planlandı; mahallelere yeşil alanlar, okullar, sağlık tesisleri ve toplu taşıma bağlantıları entegre edildi.

Program, uygun fiyatlılığı güvence altına almak için kiralar gelir seviyesine göre düzenlendi. Yaklaşık 700-750 bin konut inşa edilse de, milyonlarca İsveçli modern mutfak, banyo ve merkezi ısıtmaya kavuştu, aşırı kalabalık ve düşük standartlı konutlar büyük ölçüde azaldı.

Milyon Ev Programı’nda İsveç devleti, Türkiye’nin aksine vatandaşlara doğrudan satış yerine daha çok kiralık ve kooperatif tipi konutlar üretti.
Program, uygun fiyatlı konutları yaygınlaştırmayı ve sosyal dengeyi sağlamayı öncelik haline getirdi.

2. SİNGAPUR- SİNGAPUR KONUT VE GELİŞTİRME KURULU (HDB)

Singapur’da HDB (Housing & Development Board) ev sistemi, orta ve düşük gelirli vatandaşların konut ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulmuş bir devlet programı olarak hayata geçirilmiş.

HDB blokları modern prefabrik ve dayanıklı malzemeler kullanılarak inşa edilmiş, böylece hem maliyetler düşürülmüş hem de teslimat süresi kısaltılmış.

Satın alma veya kiralama seçenekleri sunulan bu sistemde ödeme, ağırlıklı olarak Central Provident Fund (CPF) hesapları üzerinden yapılmış; vatandaşlar birikimlerini ve düşük faizli devlet kredilerini kullanarak taksitlerini düzenli şekilde ödemiş. Sonuç olarak, bu programla Singapur’da ev sahibi olmak planlı, erişilebilir ve sürdürülebilir bir süreç haline getirilmiştir.

3. ÇİN-DEVLET DESTEKLİ/GARANTİLİ KONUT

Çin’de düşük ve orta gelirli vatandaşlar için geliştirilen devlet destekli toplu konut projeleri, Türkiye’deki TOKİ ve Singapur’daki HDB sistemlerine benzer bir model olarak öne çıkıyor “Devlet destekli/Garantili konut" adıyla bilinen bu konutlar, devlet tarafından planlanmış, şehirlerin büyüme bölgelerine entegre edilmiştir.

Vatandaşlar, düşük fiyatlı evlere sahip olabiliyor ve ödemelerini çoğunlukla devlet kredileri veya tasarruf fonları aracılığıyla yapabiliyor. HDB ve TOKİ’ye kıyasla Çin’de projelerin ölçeği oldukça büyük ve konut dağıtımı süreci daha merkezi ve sıkı kurallarla yürütülüyor; bazı bölgelerde ise kiralık devlet konutları yaygın olarak kullanılıyor. Sonuç olarak, Çin modeli, devletin konut politikasını hem erişilebilir hem de kapsamlı bir şehir planlaması perspektifiyle birleştirdiği bir örnek olarak dikkat çekiyor.

4.İNGİLTERE-RIGHT TO BUY (SATIN ALMA HAKKI)

İngiltere’de “Right to Buy” (Satın Alma Hakkı) sistemi, kiracısının olduğu evi daha ucuza alma avantajı sağlıyor. Devletin sahip olduğu sosyal konutlarda belirli bir süre oturan kiracılar, indirimli fiyatla evlerini satın alabiliyor. Sistem, kiracıların ev sahibi olmasını teşvik ederken, kamu konut stokunu da azaltıyor. Böylece hem bireysel mülkiyet desteklenmiş hem de sosyal konutların yönetimi dönüşüme uğramış oluyor. TOKİ veya Çin’deki modellerden farkı, tamamen kiracılara satış odaklı olması ve devletin stok yönetimini doğrudan etkilemesidir.