Türkiye’nin ekonomik röntgenini çeken 2025 yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçları yayımlandı. Veriler, toplumun en üst tabakası ile en alt tabakası arasındaki gelir uçurumunun az da olsa kapandığını gösterirken, hanehalkı gelirlerindeki büyük artış dikkat çekti. En yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grubun toplam pastadan aldığı pay yüzde 48’e gerilerken, en düşük gelirli kesimin payı yükselişe geçti. En zengin ile en yoksul arasındaki gelir farkı 7,5 kata inerek toplumsal adalette sınırlı bir iyileşme sinyali verdi.
GELİR ADALETSİZLİĞİNDE TARİHİ EŞİKLER: GİNİ KATSAYISI DÜŞÜŞTE
Ekonomide gelir dağılımı eşitliğini ölçen Gini katsayısı, sıfıra doğru yaklaşarak 0,410 seviyesine geriledi. Bu rakam, Türkiye'de gelir dağılımındaki bozulmanın yavaşladığını ve bir miktar toparlanma olduğunu kanıtlıyor. Özellikle emekli maaşları ve sosyal transferlerin bu iyileşmedeki rolü büyük; zira devletin yaptığı bu yardımlar dışarıda bırakıldığında eşitsizlik katsayısı çok daha yüksek seviyelere çıkıyor. İlk kez hesaplanan brüt gelir bazlı Gini katsayısı ise 0,422 olarak kayıtlara geçerek vergi öncesi gelir dağılımının fotoğrafını netleştirdi.
HANEHALKININ CEBİNE GİREN PARA ARTTI MI?
Türkiye'de bir hanehalkının yıllık ortalama kullanılabilir geliri, bir önceki yıla göre yüzde 76,7 gibi rekor bir artış göstererek 662 bin 414 TL’ye ulaştı. Kişi başına düşen yıllık ortalama gelir ise 332 bin 882 TL olarak hesaplandı. Hanelerin kompozisyonuna bakıldığında ise şaşırtıcı bir sonuç ortaya çıktı; en yüksek gelir artışını tek başına yaşayan bireyler yaşadı. Tek kişilik hanelerin ortalama geliri 418 bin TL’yi aşarak çekirdek aileleri geride bıraktı. En düşük gelir seviyesi ise geniş ailelerde, yani çekirdek aileye ek olarak başka kişilerin de yaşadığı hanelerde görüldü.
MAAŞLI ÇALIŞANLARIN YÜKSELİŞİ VE EĞİTİMİN GÜCÜ
Gelir kalemleri arasında aslan payını yüzde 49,7 ile maaş ve ücret gelirleri aldı. Geçen yıla göre gelirini en çok artıran kesim yüzde 80,7 ile ücretli ve maaşlı çalışanlar olurken, işverenlerin gelir artışı yüzde 49,7'de kalarak genel ortalamanın altında seyretti. Eğitim seviyesi ise kazançta yine belirleyici rol oynadı; yükseköğretim mezunlarının yıllık ortalama geliri 566 bin TL'yi aşarak okul bitirmeyenlerin üç katından fazla oldu. Sektörel bazda ise hizmet sektörü liderliğini korurken, inşaat sektörü yüzde 79'luk gelir artışıyla yılın en çok ivme kazanan alanı oldu.
TÜRKİYE'NİN EN ZENGİN ŞEHRİ DEĞİŞMEDİ: ANKARA ZİRVEDEKİ YERİNİ KORUYOR
Bölgesel gelir dağılımına bakıldığında Ankara, 449 bin 618 TL'lik fert başına düşen gelirle Türkiye'nin en yüksek refah seviyesine sahip bölgesi oldu. Başkenti sırasıyla İstanbul ve İzmir takip etti. Türkiye'nin gelir sıralamasında en alt basamakta ise 172 bin 552 TL ile Van, Muş, Bitlis ve Hakkari bölgesi yer aldı. Gelirin en adaletli dağıldığı yerler Malatya ve Kocaeli çevreleri olurken, gelir uçurumunun en derin olduğu bölge Kırıkkale merkezli iller grubu oldu. Ayrıca işgücü piyasasındaki hareketlilik de umut verdi; bir önceki yıl işsiz olan her 100 kişiden yaklaşık 39'u yeni yılda bir iş sahibi olmayı başardı.
