İspanya’nın 2022’de yürürlüğe giren Demokratik Hafıza Yasası, dünya genelinde benzeri görülmemiş bir vatandaşlık başvuru dalgası yarattı.

Franco diktatörlüğü döneminde ülkeyi terk edenlerin torunlarına vatandaşlık yolunu açan yasa, hem beklentileri hem de konsoloslukların kapasitesini aştı. Başvuru sayısındaki hızlı artış, Madrid’in küresel konsolosluk ağını adeta sınırlarının sonuna getirdi.

BAŞVURULAR TARİHİ REKOR KIRDI

Demokratik Hafıza Yasası kapsamında Ekim 2022’den bu yana 1 milyondan fazla kişi resmen başvuru yaptı, yaklaşık 1,3 milyon kişi ise randevu sırası bekliyor. İspanya bugüne kadar işleme alınan dosyaların yaklaşık yarısını onayladı; ret oranı ise yalnızca yüzde 2’de kaldı. Ancak birçok başvuru, kesin kayda alınmak için hâlâ bekliyor.

2012’de yürürlükte olan Tarihi Bellek Yasası toplam 503 bin başvuru almıştı. Yeni yasanın talebi ise bunun yaklaşık beş katına ulaşarak tarihi bir yoğunluk yarattı. Yetkililer, son başvuru tarihi olan 21 Ekim öncesinde yaşanan yoğunluk nedeniyle, randevu talebinde bulunan herkesin başvurusunu kabul ederek esnek bir uygulamaya geçti.

KONSOSLOSLUKLAR AŞIRI YÜK ALTINDA

Dünya genelinde 178 temsilciliği bulunan İspanya’nın konsolosluk ağı, olağanüstü bir yoğunlukla karşı karşıya. Kaynaklara göre mevcut hızla devam edilmesi durumunda birçok başvuru sahibinin yıllarca sonuç beklemesi gerekecek. Yaşı ilerlemiş başvuru sahiplerinin ise sonuçları görememe ihtimali bulunuyor.

Yoğunluğun en fazla hissedildiği ülke Arjantin oldu. Toplam başvuruların yaklaşık yüzde 40’ı buradan geldi.

  • Buenos Aires: 645.000 başvuru

  • Córdoba: 125.000 başvuru

Ayrıca Havana (350.000), Mexico City (165.000), São Paulo (150.000), Miami (120.000) ve Caracas (40.000) da en çok etkilenen merkezler arasında.

VATANDAŞLIĞA GİDEN İKİ AYRI YOL

Yasa, vatandaşlığa kabul için iki farklı yol tanımlıyor.
Birinci yol, Franco dönemindeki sürgünlerin çocuklarına ve torunlarına tarihsel bir tazminat sağlıyor.

  • 1936–1955 arasında göç edenler için sürgün durumu otomatik kabul ediliyor.

  • 1956–1978 arasında ayrılanların ise sürgün statülerini kanıtlayan ek belgeler sunması gerekiyor.

İkinci yol ise, başvuru patlamasının ana nedeni oldu. Buna göre İspanya dışında doğmuş, İspanyol ebeveyn ya da büyük ebeveyn sahibi herkes, doğum belgeleriyle soy bağını kanıtlayarak vatandaşlık alabiliyor. Bu düzenleme, 2007 tarihli yasanın kapsamını genişleterek yalnızca çocukları değil, torunları da kapsadı.

İspanya Dışişleri Bakanlığı’na göre, başvurular Ekim 2025’te sona erse de işlemler 2028’e kadar uzayabilir.