Çocuk kanserleri arasında hayli yaygın olan ve özellikle 2-5 yaş arasındaki çocuklarda sık rastlanan lösemi hastalığında erken teşhis büyük önem taşıyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat ebeveynlerin sıkı gözlemlerinin hastalıkla mücadelenin ilk evresinde hayati önem taşıdığına dikkat çekti.
'2-8 Kasım Lösemili Çocuklar' haftası nedeniyle hastalıkla önemli bilgiler paylaşan Prof. Dr. Cengiz Canpolat löseminin 5 öncü sinyalini anlatarak önemli uyarılarda bulundu.
Artan hava kirliliği, hazır gıdalar, kimyasal içerikli oyuncaklar ve ekran karşısında geçirilen uzun saatler, çocukluk çağı lösemilerini adeta tetikliyor. Canpolat bu durumun sadece genetik değil, çevresel faktörlerle de yakından ilişkisi olduğunu söyleyerek “Özellikle içinde bulunduğumuz modern çağda çevresel faktörlerin çok daha etkili olduğunu görüyoruz. Pestisit içeren gıdalar, hava kirliliği, plastik kullanımındaki artış ve elektromanyetik alanlar derken çocukların bağışıklık sistemi zayıflıyor. Ailelerin bu konuda bilinçli olması, erken farkındalık açısından kritik rol oynuyor” ifadelerini kullandı.
HASTALIKLA MÜCADELE EN ETKİLİ YÖNTEM: ERKEN TANI!
Löseminin ilk teşhis edilmeden önce kansızlık, solunum yolu enfeksiyonları ve kansızlık gibi benzer belirtiler gösteren hastalıklarla karıştırılmasının hastalıkla mücadeleye yenik durumda başlanmasına neden oluyor. Prof. Dr. Cengiz Canpolat sözlerine şöyle devam ediyor: “Oysa erken tanı, sadece yaşam süresini değil, tedavinin başarısını da kökten etkiliyor. Erken fark edilen her gün, çocuğun bağışıklık sisteminde önemli kazanımlar sağlıyor. Hastalığın ilk evrelerinde tespit edilmesi durumunda çocukların büyük bölümü tamamen sağlığına kavuşabiliyor. Ancak tanı geciktikçe kanserli hücreler çoğaldığından dolayı tedavi süreci uzuyor, ilaç dozları artıyor ve küçük bedenlerinin yükü ağırlaşıyor. Bu nedenle ailelerin en küçük şüphede bile vakit kaybetmeden uzmana danışmaları gerekiyor.”
KİŞİYE ÖZEL YÖNTEMLER ÇOK FAYDALI
Bilim dünyası çocukluk çağı lösemisinin tedavisinde büyük aşamalar kaydetse de günümüzde artık sadece kanser hücrelerini yok etmek değil, sağlıklı hücreleri koruyarak yaşam kalitesini yükseltmek de ilk hedefler arasında yer alıyor.
Canpolat açıklamasında bu süreci “Geçmişte lösemi tedavisinde kullanılan kemoterapiler, vücuttaki tüm hızlı bölünen hücreleri etkilerdi. Günümüzde ise hedefe yönelik ilaçlarla sadece lösemi hücrelerine yöneliyoruz. Bu sayede saç dökülmesi, mide bulantısı gibi yan etkiler daha az görülüyor ve çocuklar tedavi sürecini çok daha iyi tolere ediyor.” Sözleriyle anlattı.
BU 5 BELİRTİYİ ES GEÇMEYİN!
Prof. Dr. Cengiz Canpolat, löseminin üç öncü belirtisini şöyle sıraladı:
- Sebepsiz morluklar
Çocuğun cildinde çarpma ve düşme olmadan oluşan morluklar teşhis aşamasında en önemli belirtilerden biri sayılıyor. Anne babaların bacakların özellikle üst kısımlarında oluşan morlukları dikkate alması gerekiyor. Eğer morluklar sık tekrarlıyor, geç iyileşiyor ya da farklı bölgelerde nedeni belirsiz şekilde ortaya çıkıyorsa en kısa zamanda bir doktora görünmeleri tavsiye ediliyor.
- Burun ve diş eti kanamaları
Çocuklarda bu durum sıkça görülür diye sanılsa da aslında bu hastalığı işaret eden belirtilerden biri olarak biliniyor. Özellikle kendiliğinden başlayan, uzun süren ya da tekrarlayan burun kanamaları ve fırçalama sırasında kolayca kanayan diş etleri, kanın pıhtılaşma mekanizmasında bir sorun olduğuna işaret edebilir.
- Sık tekrarlayan ateş ve enfeksiyonlar
Çocukların sıklıkla hastalanması ve ateşlenmesi de anne babaların es geçmemesi gereken belirtilerden biri. Bağışıklık sistemi zayıfladığı için çocuk sık sık ateşlenir, basit bir soğuk algınlığı uzun sürer veya tekrarlayan boğaz iltihapları görülür. Bu durum, vücudun savunma mekanizmasının lösemi hücreleri tarafından baskılandığını gösterebilir. Sık tekrarlayan ateş, enfeksiyon ve kol-bacak ağrıları olması durumunda çocuk onkoloji uzmanına vakit geçirmeden başvurmak çok önemlidir.
- Lenf bezlerinde büyüme
Çocukların enfeksiyon sırasında özellikle boyun, koltuk altı ya da kasık bölgesinde lenf bezlerinin büyüyebilir. Ancak tedavi süresi sona erdiğinde lenf bezlerinde hala bir küçülme olmamışsa hatta daha da büyümüşse, üzerine dokununca hassasiyet olmuyorsa ve lenf bezi büyümesine yüksek ateş eşlik ediyorsa mutlaka Çocuk Hematoloji ve Onkoloji bölümüne başvurulmalıdır.
- Bitmeyen halsizlik ve yorgunluk
Daha önce enerjik olan bir çocuğun oyunlara ilgisini kaybetmesi, sık sık dinlenmek istemesi ve yüzünde görülen solgunluk atlanmaması gereken bir diğer belirtilerden. Lösemi, kemik iliğindeki sağlıklı hücrelerin yerini kanserli hücrelerin almasıyla oksijen taşıma kapasitesini azaltır. Çocuğunuzun günlük yaşamda hareketlilik seviyesini, uyku düzenini iyi takip ederek geçmeyen halsizlik, yorgunluk ve uykuya dalma güçlüğü durumunda uzman bir doktora başvurmaktan çekinmeyin.