Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan Eylül 2025 geçici dış ticaret verileri, ülkenin dış ticaret açığındaki belirgin yükselişi gözler önüne serdi. Genel ticaret sistemi kapsamında ihracat, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,8 artışla 22 milyar 576 milyon dolara ulaşmasına rağmen, ithalatın yüzde 8,7 artarak 29 milyar 479 milyon dolara çıkması, makasın açılmasına neden oldu.
Eylül ayında dış ticaret açığı, bir önceki yıla kıyasla yüzde 33,8 oranında keskin bir artış göstererek 6 milyar 903 milyon dolara yükseldi. Bu durum, ihracatın ithalatı karşılama oranını yüzde 76,6 seviyesine çekti.
YILIN İLK DOKUZ AYINDA AÇIK 67 MİLYAR DOLARI AŞTI
Dış ticaretteki dengesizlik, sadece eylül ayı ile sınırlı kalmadı. Ocak-Eylül dönemini kapsayan dokuz aylık süreçte de dış ticaret açığı yüzde 11,8 oranında artarak 67 milyar 60 milyon dolara ulaştı. Bu yüksek açık, ülkenin döviz ihtiyacını artırma potansiyeli taşıyor. Enerji ve parasal olmayan altın gibi oynak kalemler dışarıda bırakıldığında bile, dış ticaret açığı eylül ayında 1 milyar 211 milyon dolar olarak kaydedildi.
İTHALATTA ARA MALLARININ HAKİMİYETİ SÜRÜYOR
İthalatın detaylı incelenmesi, açığın temel kaynaklarından birini gösteriyor. Eylül ayında ithalatın yüzde 69,1'ini ara malları (üretimde kullanılan hammaddeler ve girdiler) oluşturdu. Bu oran, Türkiye ekonomisinin üretim için dışa bağımlılığının yüksek olduğunu teyit ediyor. Tüketim mallarının ithalattaki payı ise yüzde 15,5 olarak gerçekleşti. İhracatta ise imalat sanayinin payı yüzde 94,5 ile ana motor olmaya devam etti, ancak bu ihracatın içerisindeki yüksek teknoloji ürünlerinin payı eylül ayında sadece yüzde 3,1'de kaldı.
DIŞ TİCARET ORTAKLARINDA ÇİN VE ALMANYA ÖNDE
En fazla ihracat yapılan ülke eylül ayında Almanya olurken, ithalatta ise Çin ilk sırayı aldı. Çin'in ardından Rusya, Almanya ve Birleşik Arap Emirlikleri en çok ithalat yapılan ülkeler olarak sıralandı. İthalatta Çin ve Rusya gibi ülkelerin ağırlığı, özellikle enerji ve ara malı tedarikindeki yoğunlaşmayı gösteriyor ve dış ticaret açığının kapatılması yolunda kritik zorluklar yaratmaya devam ediyor.